ไคโตซาน Chitosan ช่วยเผาผลาญไขมันและลดน้ำหนักได้อย่างไร 

  ไคโตซาน (Chitosan) เป็นใยอาหารธรรมชาติที่สกัดจากเปลือกกุ้งหรือปู มีคุณสมบัติเด่นในการดักจับไขมันและลดการดูดซึมเข้าสู่ร่างกาย จึงถูกนำมาใช้เป็นอาหารเสริมสำหรับผู้ที่ต้องการลดน้ำหนักและควบคุมไขมันส่วนเกิน เมื่อรับประทานจะช่วยให้รู้สึกอิ่มท้อง ลดความอยากอาหาร และช่วยเผาผลาญพลังงานได้ดีขึ้น อีกทั้งยังมีงานวิจัยสนับสนุนว่าไคโตซานมีส่วนช่วยลดคอเลสเตอรอลในเลือด จึงเป็นอีกหนึ่งทางเลือกในการดูแลสุขภาพสำหรับผู้ที่ใส่ใจรูปร่างและการควบคุมน้ำหนัก.

    ไคโตซาน (Chitosan) คือสารโพลีเซคคาไรด์ (Polysaccharide) เป็นสารสกัดที่ได้จากเปลือกกุ้ง หรือปู โดยแยกเอาโปรตีนและเกลือแร่ออกจะได้สารที่เรียกว่าไคติน (Chitin) ซึ่งเป็นสารที่ไม่ละลายน้ำ และประกอบกับผ่านกระบวนการทางเคมีจึงได้สารไคโตซานในที่สุด ไคโตซานเป็นเส้นใยอาหารตามธรรมชาติเช่นเดียวกับข้าวโอ๊ต มีโครงสร้างคล้ายตาข่ายมีความสามารถดักจับไขมันส่วนเกิน และสามารถดูดซับน้ำได้ดี จึงนิยมนำมาเป็นอาหารเสริมสำหรับผู้ที่ต้องการลดน้ำหนัก เพราะเมื่อเวลารับประทานทำให้รู้สึกอิ่มท้อง และอีกทั้งยังช่วยเผาผลาญไขมันส่วนเกิน

ประโยชน์จากไคโตซานกับการลดน้ำหนัก

   ไคโตซาน มีความเป็นด่าง มีความสามารถในการดูดจับไขมัน (Fats) หรือไขมัน (Lipids) ในทางเดินอาหารได้อย่างประสิทธิภาพ ทำให้ไขมันไม่สามารถดูดซึมเข้าสู่กระแสเลือด แต่จะขับออกมาพร้อมกับอุจจาระ ในปี 1998 นักวิจัยชื่อชิลเลอร์ (Schiller) จากสถาบัน Mosby’s drug Consult ใช้ไคโตซาน ทดลองใช้สารไคโตซานกับผู้หญิงที่มีรูปร่างอ้วน 50 คน เพื่อทดสอบว่าไคโตซานมีผลต่อการลดน้ำหนักหรือไม่ โดยให้ผู้หญิงเหล่านั้นรับประทานไคโตซานจำนวน 1.5 กรัม ก่อนมื้ออาหารเป็นช่วงระยะเวลา 8 สัปดาห์ ผลการทดลองเป็นที่น่าพอใจว่า ไคโตซานทำให้ผู้หญิงเหล่านั้นลดน้ำหนักได้เฉลี่ยคนละ 1-2 กิโลกรัม หรือผลงานวิจัยของนักวิจัยชาวญี่ปุ่นในปี 2002 ซาโฮกะทดลองใช้ไคโตซานกับผู้ป่วยโรคอ้วนในระยะเวลา 6 เดือน พบว่าผู้ป่วยน้ำหนักลดถึง 15.9 กิโลกรัม และนอกจากนี้ยังพบว่าไคโตซานสามารถช่วยลดระดับคอเลสเตอรอลในเลือดได้ด้วย ไคโตซานยังถูกนำมาใช้ในวงการแพทย์อย่างกว้างขวาง เช่น นำมาใช้เป็นแผ่นบางเพื่อปิดบาดแผลที่เกิดจากการผ่าตัดเฉพาะที่ กระตุ้นให้เกิดการซ่อมแซมบาดแผลให้หายเร็วขึ้น ไคโตซานนำมาเป็นผลิตภัณฑ์เสริมความงาม นำมาประกอบเป็นอาหารเสริมเพื่อลดน้ำหนัก เป็นต้น

วิธีการรับประทานไคโตซาน

    ไคโตซานสามารถพบเห็นในผลิตภัณฑ์อาหารเสริม เช่น แคปซูล ยาเม็ด ควรรับประทานไคโตซานในปริมาณ 3-6 กรัม ต่อวัน จะช่วยลดน้ำหนักและช่วยลดระดับคอเลสเตอรอล แต่ทั้งนี้ผลลัพธ์จะช้าหรือเร็วขึ้นอยู่กับพฤติกรรมการบริโภคของแต่ละคนด้วย นอกจากนี้ไคโตซานไม่เพียงแต่ใช้สำหรับผู้ที่ต้องการลดน้ำหนักเท่านั้น ไคโตซานยังถูกนำมาผลิตในรูปของเครื่องสำอางสำหรับผู้ที่ต้องการดูแลผิวพรรณและสุขภาพ

 ผลข้างเคียง

     สารไคโตซานอาจจะทำให้เกิดผลข้างเคียง เช่น วิงเวียนศีรษะในบางราย แต่หากดื่มน้ำในปริมาณมาก อาการนั้นลดลงไปเอง สำหรับผู้ที่แพ้อาหารทะเล หากรับประทานไคโตซานอาจเกิดอาการแพ้ได้ และสตรีมีครรภ์ควรหลีกเลี่ยง เนื่องจากลดการดูดซึมสารอาหารที่จำเป็นต่อเด็กในครรภ์ เพราะไคโตซานมีความสามารถจับวิตามินที่ละลายในไขมันได้ดี เช่น วิตามินเอ วิตามินดี วิตามินอี และวิตามินเค ดังนั้นหากรับประทานไคโตซานในปริมาณมากและต่อเนื่องอาจทำให้ขาดวิตามินเหล่านี้ได้

ประโยชน์และสรรพคุณ ไคโตซาน

•    ❁ ด้านอาหาร ไคโตซานมีสมบัติในการต่อต้านจุลินทรีย์และเชื้อราบางชนิด โดยมีกลไกคือไคโตซานมีประจุบวก สามารถจับกับเซลล์เมมเบรนของจุลินทรีย์ที่มีประจุลบได้ ทำให้เกิดการรั่วไหลของโปรตีนและสารอื่นของเซลล์ ในหลายประเทศได้ขึ้นทะเบียนไคตินและไคโตซานให้เป็นสารที่ใช้เติมในอาหารได้ โดยนำไปใช้เป็นสารกัดบูด สารช่วยรักษา กลิ่น รส และสารให้ความข้น ใช้เป็นสารเคลือบอาหาร ผัก และผลไม้ เพื่อรักษาความสดหรือผลิตในรูปฟิล์มที่รับประทานได้ (edible film) สำหรับบรรจุอาหาร• ด้านการแพทย์ ไคตินเป็นสารที่ไม่ก่อให้เกิดการต่อต้านจากร่างกาย เนื่องจากไคติน-ไคโตซาน เป็นสารที่ได้จากธรรมชาติสามารถเข้าได้รับร่างกายมนุษย์ ไม่มีผลข้างเคียงที่เป็นอันตราย ทั้งยังช่วยส่งเสริมการเจริญของจุลินทรีย์ที่มีประโยชน์ต่อคนอีก ใช้ส่งเสริมการเจริญของแบคทีเรียในลำไส้ที่ช่วยส่งเสริมสุขภาพ ต่อต้านมะเร็ง ช่วยลดสารพิษและยับยั้งการเจริญของแบคทีเรียที่เป็นอันตราย จากการศึกษาในต่างประเทศ พบว่าสามารถย่อยสลายได้ภายในสัตว์ เนื่องจากมีเอนไซม์หลายชนิดสามารถย่อยสลายได้ นอกจากนี้ ไคติน – ไคโตซานยังสามารถยับยั้งการเจริญของจุลชีพบางชนิดด้วย
•    ❁ ด้านอาหารเสริม ไคโตซานช่วยลดคอเลสเตอรอส และไขมันในเส้นเลือด โดยไคโตซานไปจับกับคอเลสเตอรอส ทำให้ร่างกายไม่สามารถดูดซึมไปใช้หรือดูดซึมได้น้อยลง
•    ❁ คุณสมบัติอื่น ที่เป็นประโยชน์ต่อการลดน้ำหนักตัวของไคโตซานก็คือ ความสามารถในการดูดน้ำได้ดีทำให้ผู้บริโภครู้สึกอิ่ม และความสามารถในการเกาะกับน้ำดีซึ่งถือเป็นตัวขนย้ายไขมันตัวหนึ่ง ทำให้ง่ายต่อการขับไขมันออกจากร่างกาย โดยไม่มีกาย่อยเกิดขึ้น เพราะเอนไซม์ในร่างกายของคนเราไม่สามารถย่อยไคโตซานได้ เรายังพบอีกว่าไคโตซานช่วยในการลดคอเลสเตอรอสในเลือด ซึ่งเกี่ยวข้องกับคุณสมบัติในการจับกับน้ำดีของไคโตซาน เป็นหลักฐานอย่างดีในการศึกษาเกี่ยวกับประโยชน์ของไคโตซานในโรคหัวใจ แม้ว่าไคโตซานจะรบกวยการย่อยและการดูดซึมโปรตีนเลย ไคโตซานถูกนำมาใช้ในการรักษาอาการต่อไปนี้
•    ❁ อ้วน
•    ❁ โรคหัวใจ
•    ❁ คอเลสเตอรอสสูง
•    ❁ ป้องกันมะเร็ง

    กลไกการทำงาน ในร่างกายมนุษย์ของไคโตซาน มีขนาดโมเลกุลที่ใหญ่มากทำให้ไม่ถูกดูดซึม แต่จะถูกขับถ่ายออกมาก นอกจากการจับไขมันแล้ว ไคโตซานยังมีคุณสมบัติที่ช่วยจับพวกโลหะหนัก ซึ่งมากจากฝุ่นไอเสียรถยนต์ ยาฆ่าแมลง และ สีผสมอาหาร ได้เป็นอย่างดี วงการเภสัชกรรมจึงได้ใช้คุณสมบัติในการดักจับไขมันในทางเดินอาหารของไคโตซาน มาใช้ในการรับประทานเพื่อลดน้ำหนัก คอเลสเตอรอล และ ไตรกรีเซอร์ไรด์อย่างได้ผล ไขมันที่จับตัวกับไคโตซาน จะไม่ถูกดูดซึมเข้าสู่กระแสโลหิต แต่จะถูกขับถ่ายออกมาพร้อมอุจจาระ ซึ่งหมายความว่า ไขมันในอาหารมื้ออร่อยปากที่เรารับประทานเข้าไป จะถูกดักจับเสียก่อน โดยไม่มีการดูดซึมเข้าร่างกาย ทำให้ร่างกายได้รับไขมันจากอาหารน้อยลง

    ไคโตซานช่วยดักจับไขมันและช่วยลดน้ำหนัก ไคโตซานไม่ถูกย่อย เช่นเดียวกับเส้นใยทั้งหลาย จึงไม่ให้แคลอรี่ แต่ที่ต่างจากเส้นใยจากพืชทั่วไป คือ ไคโตซานสามารถดักจับไขมันได้สูง ประมาณ 8 – 10 เท่าของน้ำหนักตัวมันเอง กลายเป็นเหมือนก้อนวุ้นไขมันในทางเดินอาหาร และ ถูกขับถ่ายออกในที่สุด

แหล่งที่มาและแหล่งอาหารที่มีไคโตซาน

1.  แหล่งอาหารเปลือกกุ้งขนาดกลางและเล็ก กุ้งก้ามกราม และปู รวมทั้งแพลงตอนและผนังเซลล์ของเชื้อรา ผลิตภัณฑ์ของไคโตซานชนิดรับประทานที่พบในท้องตลาดจะอยู่ไปรูปยาตอกเม็ดแคปซูลปลอกแข็ง แคปซูลนิ่มเจลาติน และบางครั้งพบอยู่ในรูปส่วนผสมของผลิตภัณฑ์เสริมอาหารอื่นๆ เพื่อวัตถุประสงค์ในการลดน้ำหนัก

2.  แหล่งที่พบ ในธรรมชาติเราพบไคติน – ไคโตซาน มีปริมาณมากเป็นดับสองรองจากเซลลูโลส แต่ไม่พบเป็นโครง สร้างหลักเดี่ยวๆ ในสิ่งมีชีวิต โดยพบในรูปที่เป็นสารประกอบปะปนอยู่กับสารอื่นๆเช่น อยู่ร่วมกับหินปนู หรือ

แคลเซียม และโปรตีน ในรูปสารประกอบเชิงซ้อน แหล่งวัตถุดิบสําคัญของไคติน – ไคโตซาน ดังแสดงในตาราง